Erytrocyty w moczu u dzieci

Pojawienie się erytrocytów (czyli czerwonych krwinek) w moczu dziecka to znak, którego nie należy ignorować. Często odkrywane są przypadkiem podczas rutynowej analizy moczu. Może to być objaw drobnych dolegliwości, jak infekcja dróg moczowych, ale czasami sygnalizuje poważniejsze problemy z nerkami lub innymi częściami układu moczowego. W tym artykule wytłumaczymy, czym jest obecność erytrocytów w moczu u dzieci, jakie są dopuszczalne ilości, co najczęściej wywołuje taki stan oraz jak wygląda rozpoznanie i leczenie. Dzięki temu rodzice będą mogli lepiej zareagować, jeśli zauważą niepokojące objawy u dziecka.

Co to są erytrocyty w moczu u dzieci?

Erytrocyty to czerwone krwinki – bardzo ważne składniki krwi, których główną rolą jest przenoszenie tlenu z płuc do reszty ciała oraz usuwanie dwutlenku węgla. Hemoglobina w erytrocytach nadaje krwi typowy czerwony kolor. Sprawne działanie erytrocytów jest bardzo ważne dla zdrowia, rozwoju oraz dobrego samopoczucia dziecka.

Rola erytrocytów w ciele dziecka

Erytrocyty dostarczają tlen do każdej komórki, co jest bardzo ważne dla procesów przemiany materii, energii i pracy całego organizmu. Bez odpowiedniej ilości tlenu narządy – w tym rozwijający się mózg – nie funkcjonują dobrze. Erytrocyty pomagają też pozbyć się dwutlenku węgla i dbają, by organizm się nie zakwasił. Ich brak lub zły stan mogą powodować osłabienie, zmęczenie, bladą skórę i nasilać inne kłopoty zdrowotne wpływające na rozwój dziecka.

Co znaczy obecność erytrocytów w moczu?

Kiedy w próbce moczu widoczne są erytrocyty, nazywamy to erytrocyturią. Zwykle zdrowa osoba nie ma ich w moczu lub jest ich bardzo mało. Jeśli pojawiają się w moczu dziecka, może to świadczyć o uszkodzeniu naczyń krwionośnych w nerkach lub drogach moczowych. Czasem krew w moczu jest widoczna (krwiomocz), a czasem wykrywa się ją tylko pod mikroskopem (krwinkomocz). Każdy taki przypadek wymaga dalszych badań.

Prawidłowe ilości erytrocytów w moczu u dzieci

Aby dobrze zrozumieć wyniki badania moczu dzieci, trzeba znać odpowiednie normy. Lekarze uwzględniają zarówno wiek, jak i ogólne zdrowie dziecka.

Ile erytrocytów w moczu dziecka jest uznawane za normalne?

U zdrowego dziecka, pod mikroskopem po odwirowaniu próbki, nie powinno być więcej niż 2 erytrocyty w polu widzenia. Czasami laboratoria przyjmują 1-2 komórki jako normę. Nawet niewielkie przekroczenie tej liczby powinno być powodem do dalszych badań, szczególnie gdy dziecko ma dodatkowe objawy. W nieodwirowanym moczu akceptowane jest do 5 komórek w polu widzenia. W badaniu paskowym więcej plusów oznacza więcej erytrocytów.

Różnica między erytrocyturią a krwiomoczem

Często te terminy stosuje się zamiennie, ale znaczą co innego:

• Krwinkomocz (mikrohematuria): W moczu jest za dużo czerwonych krwinek, ale nie zmienia to jego koloru. Można je wykryć tylko w laboratorium.
• Krwiomocz (makrohematuria): Mocz ma wyraźny czerwony, różowy albo brązowy kolor. Krew jest widoczna gołym okiem, co wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza.

Oba te objawy mają zwykle jakiś powód – nie są chorobą samą w sobie.

Co oznacza podwyższony poziom erytrocytów w moczu dziecka?

Podwyższony poziom erytrocytów w moczu wzbudza niepokój, ale nie zawsze musi być oznaką poważnej choroby. Czasami przyczyna jest błaha i ustępuje sama, ale zawsze należy wyjaśnić, co się dzieje.

Czy erytrocyty w moczu zawsze oznaczają chorobę?

Nie zawsze. Czasami powody są przejściowe – na przykład wysiłek fizyczny, gorączka lub złe pobranie próbki moczu mogą spowodować obecność erytrocytów. Szczególnie u dziewczynek może dojść do zanieczyszczenia próbki. Mimo to, każdy taki przypadek należy skonsultować z lekarzem, by wykluczyć poważniejsze schorzenia.

Kiedy trzeba szybko iść do lekarza?

Bez zwłoki należy udać się do lekarza, gdy:

• Mocz dziecka jest czerwony, różowy, brązowy – widać krew gołym okiem.
• Pojawia się także:
  • Ból i pieczenie przy sikaniu
  • Częstsze wizyty w toalecie
  • Bóle w dole pleców, brzucha albo w okolicy nerek
  • Gorączka czy dreszcze
  • Obrzęki twarzy lub powiek
  • Podwyższone ciśnienie krwi
  • Znużenie, brak apetytu, utrata wagi
• Erytrocyty w moczu utrzymują się, mimo że dziecko nie ma już gorączki lub nie ćwiczyło w ostatnim czasie.
• Dziecko wcześniej miało problemy z nerkami lub drogami moczowymi.

W takich przypadkach niezbędny jest wywiad z lekarzem i dalsze badania.

Objawy, które mogą towarzyszyć erytrocytom w moczu u dzieci

Czasem jedynym objawem są same erytrocyty. Niekiedy zauważalne są też inne sygnały, które pomagają lekarzowi postawić diagnozę. Rodzice powinni zwracać uwagę na:

• Zmiany w częstotliwości oddawania moczu (dziecko chodzi częściej lub rzadziej do toalety).
• Ból przy oddawaniu moczu lub bóle brzucha, pleców. Małe dzieci mogą pokazywać ból płaczem lub niepokojem.
• Gorączkę bez objawów przeziębienia.
• Zmniejszony apetyt, senność, drażliwość, zmęczenie.
• Obrzęki twarzy, powiek, rak czy nóg.
• Podwyższone ciśnienie – zwłaszcza przy problemach z nerkami.

Ból przy oddawaniu moczu i zmiany w wyglądzie moczu

Ból i pieczenie podczas sikania bardzo często pojawiają się przy zakażeniu układu moczowego. Małe dzieci mogą tego nie nazwać, ale mogą być niespokojne, płakać przy sikaniu czy unikać toalety. Zmiana koloru (na czerwony, brązowy czy mętny) albo nietypowy zapach moczu też są niepokojące.

Objawy mogące wskazywać na problemy z nerkami

Bardziej szczególne objawy, takie jak:

• Obrzęki, zwłaszcza rano wokół powiek, twarzy, ale też rąk czy stóp
• Podwyższone ciśnienie
• Białko w moczu (zwykle współwystępuje w zapaleniu kłębuszków nerkowych)
• Ból w rejonie lędźwi
• Ogólne osłabienie, blada skóra – możliwa anemia przy przewlekłych problemach z nerkami.

Gdy wystąpi którykolwiek z nich – pilny kontakt z pediatrą jest obowiązkowy.

Najczęstsze przyczyny obecności erytrocytów w moczu u dzieci

Jakie badania wykonać, gdy w moczu dziecka są erytrocyty?

Jeśli badanie wskaże obecność erytrocytów, lekarz zleci kilka prostych testów, by znaleźć przyczynę i wykluczyć groźne choroby.

• Badanie ogólne moczu: Sprawdza się różne parametry, m.in. liczbę erytrocytów, białko, cukier, pH. Ocenia się też kształt czerwonych krwinek, co może powiedzieć, skąd się one wzięły.
• Posiew moczu: Jeżeli podejrzewa się infekcję, pozwala znaleźć bakterie i dobrać odpowiedni antybiotyk.
• Badania krwi: Sprawdza się kreatyninę, mocznik, morfologię, markery stanu zapalnego (CRP) i elektrolity, by zobaczyć, jak działają nerki i czy występuje stan zapalny. Przy podejrzeniu kamicy lub nowotworu bada się także poziom wapnia i fosforu.
• Badania obrazowe: Najczęściej USG nerek i dróg moczowych. Gdy trzeba dokładniej ocenić stan narządów, stosuje się tomografię lub rezonans. Przy podejrzeniu wad wrodzonych i problemów z odpływem moczu – specjalne badania RTG z kontrastem.

Prawidłowe pobranie moczu do badania – instrukcja krok po kroku

1. Zbierz pierwszą poranną próbkę moczu.
2. Dokładnie umyj okolice intymne przed pobraniem.
3. Do czystego pojemniczka oddaj środkowy strumień moczu (pierwsza i końcowa część do toalety).
4. Dzień przed badaniem unikaj dużego wysiłku fizycznego.
5. Przy menstruacji czekaj do jej zakończenia i jeszcze dwa dni.
6. Pobraną próbkę dostarcz do laboratorium jak najszybciej.

Leczenie i dalsze postępowanie

Sposób leczenia zależy od przyczyny. Zawsze trzeba najpierw znaleźć powód, a potem dobrać leczenie pod konkretny problem.

• Infekcje leczone są antybiotykiem. Ważne jest picie większej ilości płynów.
• Kłębuszkowe zapalenie nerek zwykle wymaga leków immunosupresyjnych i czasem pobytu w szpitalu.
• Kamica nerkowa: Małe kamienie czasem można wypłukać wodą i lekami. Większe usuwa się specjalnymi procedurami.
• Urazy: Czasami wystarczy odpoczynek, czasem jednak konieczna jest operacja.
• Wady wrodzone: Zwykle wymagają zabiegu chirurgicznego.
• Nowotwory: Leczenie polega na operacji, chemioterapii lub radioterapii.
• Fałszywy wynik: Trzeba ponownie pobrać mocz do analizy.

Dieta i nawodnienie

Odpowiednie nawodnienie jest bardzo ważne. Pilnuj, by dziecko dużo piło – to ułatwia “oczyszczanie” dróg moczowych, a przy kamicy nerkowej zapobiega powstawaniu nowych złogów. Podawaj zdrowe posiłki, dużo warzyw i owoców. Przy niektórych schorzeniach lekarz może zalecić specjalną dietę.

Kiedy iść do nefrologa?

• Gdy erytrocyty utrzymują się przez dłuższy czas i nie wiadomo dlaczego.
• Jeśli dziecko często ma krwiomocz albo inne poważne objawy.
• Jeśli wyniki badań wskazują na chorobę nerek albo inne poważne przyczyny.
• Gdy oprócz erytrocytów w moczu pojawia się też białko albo wysokie ciśnienie.

Jak zmniejszyć ryzyko pojawienia się erytrocytów w moczu?

• Dziecko powinno pić dużo wody codziennie.
• Ucz dziecko, by nie wstrzymywało siku – regularna toaleta usuwa bakterie.
• Dobra higiena: Dziewczynki zawsze podcierają się od przodu do tyłu. Kąpiel w łagodnych środkach, częsta zmiana pieluch u małych dzieci.
• Bawełniana bielizna, bez ciasnych, nieprzewiewnych materiałów.
• Unikaj silnych środków zapachowych do prania i pielęgnacji okolic intymnych.
• Dieta bogata w witaminę C i żurawinę wspiera ochronę przed infekcjami.

Regularne badania kontrolne

Warto raz na jakiś czas wykonać dziecku ogólne badanie moczu – nawet, jeśli nie ma objawów. Pozwala to szybko znaleźć problem i zacząć leczenie, zanim pojawią się powikłania.

Najczęściej zadawane pytania

Czy obecność erytrocytów w moczu jest powodem do dużego niepokoju?

Nie zawsze jest groźna, ale zawsze wymaga rozmowy z lekarzem. Często przyczyna jest błaha i szybko mija, ale nie należy tego bagatelizować.

Czy wysiłek fizyczny może powodować krwinkomocz?

Tak, intensywny wysiłek lub sport mogą czasowo powodować pojawienie się erytrocytów. Jeśli jednak zjawisko utrzymuje się kilka dni po zaprzestaniu ćwiczeń, potrzebna jest wizyta u lekarza.

Kiedy trzeba robić dalsze badania?

• Kiedy erytrocyty nie znikają mimo odpoczynku i zakończenia choroby.
• Gdy ilość krwinek znacznie przekracza normę – mocz jest czerwony.
• Jeśli są inne objawy: ból, gorączka, obrzęki, zmiany w częstotliwości oddawania moczu, nadciśnienie.
• Wyniki innych badań są niepokojące – białko, wałeczki, dużo leukocytów.
• Lekarz podejrzewa, że powodem może być infekcja, kamień, wrodzona wada lub, choć rzadko, nowotwór.

W tych przypadkach lekarz skieruje dziecko na kolejne badania, by ustalić przyczynę i rozpocząć potrzebne leczenie.