Rumień zakaźny to choroba wirusowa, która często pojawia się u dzieci w postaci charakterystycznej czerwonej wysypki na twarzy. Wysypka przypomina kształt motyla lub wygląda jak ślad po uderzeniu otwartą dłonią. Rumień zakaźny zwykle przebiega łagodnie, a dzieci wracają do zdrowia bez leczenia. Jednak objawy tej choroby mogą być dla rodziców powodem do niepokoju. Dobrze wiedzieć, jakie są główne objawy rumienia zakaźnego u dzieci, aby szybko rozpoznać i odpowiednio zadbać o dziecko. Chorobę wywołuje parwowirus B19 i łatwo się nią zarazić. Rumień zakaźny bywa nazywany „piątą chorobą” dziecięcą, bo kiedyś była piąta na liście najczęstszych chorób wysypkowych u dzieci.
Rumień zakaźny najczęściej występuje u dzieci od około 2 do 12 lat. Zdarza się, że zachorują także dorośli, którzy nie mieli wcześniej kontaktu z wirusem. Zakażenie szerzy się przez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych, podczas kaszlu, kichania lub mówienia. Najczęściej zbiorowe zachorowania pojawiają się w żłobkach, przedszkolach i szkołach. Choroba może przebiegać bez objawów, co sprawia, że łatwo ją przeoczyć i trudniej ograniczyć szerzenie się wirusa. Okres od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów (okres wylęgania) trwa zwykle od 4 do 14 dni, jednak może się wydłużyć nawet do trzech tygodni.
Rumień zakaźny u dzieci – główne objawy
Objawy rumienia zakaźnego mogą być różne, ale najbardziej widoczna jest wysypka. Zanim pojawi się wysypka, dziecko może mieć objawy przypominające przeziębienie lub grypę:
- niewielka gorączka (nie zawsze występuje),
- osłabienie i zmęczenie,
- bóle głowy,
- katar,
- ból gardła,
- bóle mięśni,
- czasem nudności i wymioty.
Te wczesne objawy utrzymują się przez kilka dni, po czym często następuje okres bez objawów, trwający nawet tydzień. W tym czasie dziecko wygląda zdrowo, ale jest najbardziej zaraźliwe dla innych. Dopiero później pojawia się wysypka, która jest najbardziej rozpoznawalnym znakiem rumienia zakaźnego. W części przypadków wysypka jednak nie występuje, a niektóre dzieci chorują bez żadnych objawów.
Jak wygląda wysypka?
Typowa wysypka w rumieniu zakaźnym najpierw występuje na twarzy – policzki stają się intensywnie czerwone, z wyraźną linią odgraniczającą zdrową skórę. Często określa się to jako „motyl” albo „spoliczkowaną twarz”. Nos, okolice ust i broda pozostają bez zmian, tworząc wyraźnie jaśniejszy obszar w centrum. Czerwień na policzkach może z czasem stać się sinego koloru.
Około 2-4 dni później wysypka rozszerza się na ramiona, tułów, pośladki i nogi. Plamki mają kolor różowy, często łączą się i tworzą wzory przypominające siateczkę lub koronkę. Poniżej tabela pokazuje główne różnice w wyglądzie wysypki w rumieniu zakaźnym i w innych podobnych chorobach:
| Choroba | Wygląd wysypki | Typowe objawy towarzyszące |
|---|---|---|
| Rumień zakaźny | Czerwone policzki, brak wysypki wokół ust, potem wysypka koronkonkowa na kończynach i tułowie | Rzadko gorączka, objawy grypopodobne |
| Szkarlatyna | Wysypka szorstka, głównie na tułowiu, omija nos i usta | Wysoka gorączka, ból gardła, „truskawkowy” język |
| Trzydniówka | Bladoróżowa wysypka na tułowie pojawia się, gdy gorączka ustępuje | Wysoka gorączka przed wysypką |
| Odra | Wysypka obejmuje całe ciało | Wysoka gorączka, kaszel, zapalenie spojówek |
| Różyczka | Łagodna wysypka i powiększenie węzłów chłonnych | Gorączka, ból gardła |
Wysypka w rumieniu zakaźnym rzadko pojawia się na dłoniach i stopach. Najczęściej nie swędzi i nie boli, ale starsze dzieci mogą odczuwać lekkie swędzenie. Wysypka zwykle znika sama – nie zostają po niej blizny ani przebarwienia. Warto wiedzieć, że może wracać po wysiłku, kąpieli w gorącej wodzie, po stresie lub przy dużym nasłonecznieniu i trwać nawet do 6 tygodni od pojawienia się.
Rumień zakaźny a inne wysypki u dzieci
Rumień zakaźny jest jedną z najczęstszych chorób wysypkowych u dzieci. Często myli się go ze szkarlatyną, trzydniówką, odrą czy różyczką. Dobrze umieć odróżnić rumień zakaźny, ponieważ nie wymaga on antybiotyków, które są potrzebne tylko w przypadku infekcji bakteryjnych, jak szkarlatyna. Oto krótkie porównanie:
- Szkarlatyna: Wysoka gorączka, szorstka wysypka na tułowiu i „truskawkowy” język.
- Trzydniówka: Najpierw wysoka temperatura, która nagle się obniża, a potem bladoróżowa wysypka głównie na tułowiu.
- Odra: Wysoka gorączka, kaszel i czerwone oczy z łzawieniem, potem wysypka na całym ciele.
- Różyczka: Niewysoka gorączka, powiększone węzły chłonne i łagodna wysypka.
Właściwe rozpoznanie pomaga dobrać właściwe leczenie i unikać niepotrzebnych leków.
Pozostałe objawy ogólne
Oprócz wysypki, dzieci mogą czuć się osłabione, mieć bóle głowy, katar, ból gardła, bóle mięśni i stawów. Gorączka, jeśli występuje, zwykle jest niska. Rzadziej mogą pojawić się nudności lub wymioty. Często u dzieci objawy są tak łagodne, że jedynym zauważalnym znakiem jest wysypka. Przebieg choroby u niemowląt może być nieco cięższy z powodu słabszego układu odpornościowego, dlatego dobrze dbać o higienę, jeśli jedno z dzieci zachoruje.
Dodatkowe i rzadkie objawy oraz powikłania
Najczęściej rumień zakaźny ustępuje sam. Rzadko pojawiają się powikłania lub nietypowe objawy. U dorosłych może dojść do bólu i obrzęków stawów, zwłaszcza kolan, nadgarstków i kostek. Objawy te zwykle występują po obu stronach ciała i mogą trwać kilka tygodni, ale nie powodują trwałych zmian w stawach. U dzieci takie powikłania są bardzo rzadkie.
Cięższy przebieg rumienia zakaźnego zdarza się u osób z osłabionym układem odpornościowym lub chorobami krwi – jak białaczka, anemia sierpowata, talasemia lub sferocytoza. Wirus może prowadzić do zaburzeń wytwarzania czerwonych krwinek, powodując groźną niedokrwistość. Takim pacjentom mogą być potrzebne przetoczenia krwi lub leczenie immunoglobulinami. W pojedynczych przypadkach może dojść do zapalenia mięśnia sercowego i objawów zaburzonej pracy serca. Jeśli zaobserwujesz bladość, osłabienie czy przyspieszone bicie serca u dziecka z rumieniem zakaźnym – skontaktuj się z lekarzem.
Przebieg rumienia zakaźnego u dzieci
Rumień zakaźny u dzieci najczęściej przebiega łagodnie, a objawy znikają same. Cała choroba od zakażenia do końca wysypki może trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni. Wysypka czasami wraca przez jeszcze dłuższy czas po ustąpieniu innych objawów. Zrozumienie poszczególnych etapów rumienia zakaźnego ułatwia podjęcie decyzji o izolacji i obserwacji.
- Większość dzieci przechorowuje rumień zakaźny bez problemów. Po przechorowaniu otrzymują trwałą odporność.
- Nie ma szczepionki przeciw rumieniowi zakaźnemu i nie stosuje się leków przeciwwirusowych u zdrowych dzieci.
- Leczenie polega na łagodzeniu objawów – odpoczynek, nawadnianie, ewentualnie leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe takie jak paracetamol lub ibuprofen. Na swędzącą wysypkę sprawdzają się kremy z witaminą A i E, alantoiną lub pantenolem.
- Nie stosuje się antybiotyków, bo są one nieskuteczne przy zakażeniach wirusowych.
Etapy choroby
Rumień zakaźny można opisać w kilku etapach:
- Okres inkubacji – trwa 4-14 dni (czasem do 3 tygodni). W tym czasie wirus namnaża się w organizmie.
- Początkowe objawy grypopodobne – lekkie osłabienie, niewielka gorączka, katar, ból gardła, bóle mięśni i głowy.
- Okres bez objawów – może trwać do tygodnia, dziecko wygląda na zdrowe.
- Pojawienie się wysypki – zaczyna się od czerwieni na policzkach, po 2-4 dniach wysypka rozprzestrzenia się na tułów i kończyny. Skóra, po zblednięciu wysypki, wygląda jak przed chorobą, nie pozostają na niej ślady.
W trakcie fazy początkowej, zanim wystąpi wysypka, dziecko najbardziej zaraża innych. W momencie pojawienia się wysypki, prawie nie zaraża już otoczenia (poza osobami o obniżonej odporności).
Kiedy pojawia się i znika wysypka?
Wysypka zwykle występuje 4-14 dni po kontakcie z wirusem, po zakończeniu okresu wylęgania. Najpierw pojawia się na twarzy, potem na ciele. Choroba rozpoznawana jest najłatwiej właśnie w fazie wysypki. Dziecko, które dostało wysypki, zazwyczaj przestaje już zarażać innych (z wyjątkiem osób z zaburzoną odpornością).
Czas trwania wysypki to najczęściej 7-11 dni, ale zmiany mogą nawracać przez kolejne trzy tygodnie (czasem do sześciu). Wysypka może się nasilać po wysiłku, kąpieli czy stresie. Po ustąpieniu wszystkich objawów dziecko wraca do normalnych zajęć i nie potrzebuje specjalnej regeneracji, jednak dobrze przez krótki czas po chorobie zadbać o odporność, zanim dziecko wróci do przedszkola lub szkoły.
Zostaw komentarz